Pierwsza edycja festiwalu organizowanego przez Miejski Dom Kultury, oferuje pokazanie i zbadanie tożsamości i historii tego miejsca, które tworzą nie tylko wybitni mieszkańcy np. Zofia Nałkowska ale historię o mieście buduje także historia przemysłu i miejsc pracy. Musimy myśleć o przyszłości, czego chcemy dla siebie samych i dla naszych potomków za lat 10, 20, 50 i 100, wiedząc, że w perspektywie globalnej i w perspektywie pandemii małe ośrodki miejskie są nie tylko bezpieczniejsze, ale mają także szanse stać się generatorami nowych jakości społecznych dalekich od populizmu i tromtadractwa. W ramach projektu przewidziane są: wywiady i dyskusje z mieszkańcami nt. huty szkła, stworzenie zrębów archiwum społecznego miasta Wołomin, projekcja filmu Symfonia Fabryki Ursus 2018, wystawa sztuki współczesnej wokół prac H. Tomaszewskiego, w ramach przestrzeni otwartej wystawa miejscowych twórców i twórczyń.
Cele oraz przewidywane jakościowe rezultaty realizacji zadania z uwzględnieniem celów programu
Wołomin, mimo iż jest stosunkowo niewielkim miastem może w dłuższej perspektywie czasowej zaproponować wydarzenie interesujące nie tylko dla mieszkańców gminy, chociaż jest to kluczowe przy myśleniu o programie, ale wejść także w obieg kultury ogólnokrajowej, zaś z czasem międzynarodowej. Nie stanie się tak od razu, pierwsze edycje będą testem na to, co może tutaj zadziałać. Bardzo istotne jest też realne rozpoznanie pól władzy w sferze kultury, które ograniczają możliwości działania i zabierają energię lokalnym instytucjom. Zadanie sobie pytania jakiej kultury potrzebuje Wołomin i ożywienie pejzażu kulturowego miasta i gminy Wołomin, złamanie stereotypowego obrazu małomiasteczkowych potrzeb kulturowych i zaprezentowanie mieszkańcom i mieszkankom naszego powiatu propozycji, która wzmocni poczucie odpowiedzialności społecznej i obywatelskiej.
• Młodzi ludzie najczęściej zaspokajają swoje potrzeby związane z kulturą ambitną w pobliskiej stolicy, możemy jednak spowodować proces odwrotny – nie tylko zatrzymać ludzi tutaj, ale też ściągnąć dobrą publiczność tutaj.
• Stworzenie propozycji opowieści o mieście, które jest interesujące na poziomie krajowym i międzynarodowym poprzez zaangażowanie twórczyń i twórców o szerokiej renomie i poetyckiej wyobraźni.
• Podważenie prymatu rozrywkowych eventów poprzez pokazanie kultury jako procesu komunikacji. Otworzenie się na myśli, pamięć i potrzeby mieszkańców i mieszkanek traktowanych nie jako bierni odbiorcy i odbiorczynie, a partnerzy do dialogu.
• Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu.
• Refleksja nad sztuką jako unikalnym narzędziem komunikacji międzypokoleniowej i międzyśrodowiskowej, która pozwala na ujawnienie nieobecnych w przestrzeni debaty publicznej grupowych potrzeb emocjonalnych, poruszenie kwestii pracy z osobami starszymi, zagadnienia transformacji ustrojowej i tożsamości związanych z miejscem pracy, kwestii lokalnych. Postawienie pytania, czy w Wołominie ludzie tęsknią za hutą szkła, lub stolarką? W projekcie zostaną pokazane oryginalne działania wizualne.
Uczestnicy zobaczą również film dokumentalny o fabryce Ursus.
• Budowanie wiedzy i świadomości, że historia i teraźniejszość regionu jest skomunikowana z szerszymi procesami w kraju i na świecie, a przez to wypracowywanie regionalnie osadzonej odpowiedzialności społecznej.
• Animacja wielopokoleniowego środowiska, które gotowe jest zbudować komunikację w oparciu o kulturę.
Punktem wyjścia będą – paradoksalnie działania anty festiwalowe, obliczone nie na masowy jednorazowy udział, nie na spektakularne eventy, a na wydarzenia, które odbywają się w długiej perspektywie, traktują mieszkańców i mieszkanki miasta podmiotowo, są ekologiczne, energooszczędne, a ich wartość budowana jest przez pogłębioną refleksję i budowanie oferty animującej społeczność lokalną, budowanie nowych pól komunikacji, stworzenie cyklicznej ambitnej imprezy, która łączy rozpoznania kultury lokalnej z propozycją ogólnopolską
- działania integrujące lokalne instytucje kultury z krajowymi instytucjami
- ożywienie pejzażu kulturowego i aktywizacja środowiska miejscowych
- wskazanie obszarów wrażliwych społecznie i indywidualnie
- ściągnięcie do Wołomina twórców kultury na poziomie krajowym, przez co nasze miasto wejdzie też w orbitę ich refleksji oraz miejscowa debata poszerzy formułą.
Koncepcja i kuratorowanie festiwalu: Anna Łazar
Kwerenda: Jeremi Galdamez
🔷 Fotorelacja z odsłonięcia neonu „Chcemy całego życia” oraz z panelu dyskusyjnego, dotyczącego kultury na peryferiach – 23 października 2023 roku.
🔷 Fotorelacja z wystawy „KRUCHE, TWARDE, PŁYNNE” – 25 września 2022 roku.
🔷 Wystawy lokalnych twórców – 12-13 września 2022 roku.
🔷 Fotorelacja z projekcji filmu „Symfonia Fabryki Ursus 2018” – 28 sierpnia 2022 roku.
Elementy składowe zadania (program, opis poszczególnych działań):
- Wywiady z mieszkankami i mieszkańcami na temat huty szkła oraz zrębów archiwum społecznego miasta Wołomina. Wywiady dedykowane pamięci mieszkańców o Hucie Szkła poprzedzone otwartymi warsztatami z archiwistyki społecznej skierowane do szerokiej publiczności i transmitowane on-line, z której wyłonimy grupę badawczą. Zbadanie w archiwach materiałów źródłowych nt. historii MDK oraz związków z fabryką (filmy, zdjęcia, opracowania). W tym celu MDK Wołomin ze środków własnych w ramach zadania zakupi 3 szt. profesjonalnych rejestratorów cyfrowych.
- Projekcja filmu Symfonia Fabryki Ursus 2018. Dyskusja z udziałem twórców filmu (Jaśminy Wójcik, Igor Stokwiszewski).
Symfonia Fabryki Ursus jest dokumentem kreacyjnym, wprowadzającym do filmu metody sztuki partycypacyjnej i sztuki ze społecznością. To również film łączący sztukę wideo z choreografią i muzyką eksperymentalną. Przede wszystkim jednak jest to głos za upamiętnieniem fabryki Ursus, kultury przemysłowej i robotniczej, walczący o godność ludzi pracy i politykę historyczną uwzględniającą ich biografie. - Wystawa sztuki współczesnej wokół prac Henryka Tomaszewskiego Kuratorka Monika Szewczyk.
Wystawy sztuki współczesnej to nie rozrywka tylko ważne pole debaty publicznej. Wołomińska wystawa jako punkt wyjścia przyjmie 2 prace Henryka Tomaszewskiego (najważniejszy polski artysta pracujący ze szkłem, który współpracował z hutą szkła w Wołominie) i prace artystów i artystek współczesnych z Kolekcji Galerii Arsenał (bezpłatne wypożyczenie). - Produkcja i montaż neonu, zawierającego cytat Zofii Nałkowskiej „Chcemy całego życia”, autorstwa Elżbiety Jabłońskiej, na fasadzie Miejskiego Domu Kultury w Wołominie, zwanego w minionych czasach „Szklarynką” z powodu przynależności do Huty Szkła w Wołominie.
Wzmocnienie pamięci o spuściźnie Zofii Nałkowskiej, pokazanie, że była intrygującą, wolnościową myślicielką, a nie tylko korpulentną paniusią przy stoliczku z kawą. Jej wkład w kulturę to nie jedynie wygląd, ale przede wszystkim wybitna literatura. Neon, który nie jest reklamą, a intrygującym tekstem będzie wizytówką naszego miasta – przestrzeni intrygującej i nieoczywistej. Wysoka kultura wizualna i merytoryczna zagwarantowana jest przez światowej sławy twórczynię, doktor habilitowaną sztuki Elżbietę Jabłońską. - Dyskusja z udziałem reprezentantek i reprezentantów miejscowych NGO, urzędników, urzędników ds. kultury, zespołów badawczych. Najważniejsze jednak, to wspólne rozważanie nad przestrzenią publiczną i przestrzenią kultury. Konieczny udział współczesnych uznanych ekspertek i ekspertów. Zaproszenie współautora raportu dr Tomasza Lewickiego , autorów książki „Kultura na peryferiach”, wydanej w 2018 roku przez Narodowe Centrum Kultury. Książka powstała na podstawie badań terenowych przeprowadzonych przez zespół ekspertów Narodowego Centrum Kultury.
- Wystawa miejscowych twórców i twórczyń – przestrzeń otwarta.
Przygotowanie przyjaznych miejsc, gdzie każdy chętny będzie mógł przedstawić swoje prace publicznie. Proponowana przestrzeń: MDK oraz przestrzeń miejskich obiektów. - Warsztaty realizowane przez instytucję Karta, archiwum instytutu socjologii PAN, fundacja Reszka).
